GüneşGürselerArşivi

:ı:

::a

t-I.

-i

.•

:J>

-i

tl)

t-I.

..•

:J>

::a

-i

•••••

daha fazla zorlamadan istihdam

yaratılabilirse de eski fabrikala-

rın kapatılması hassas bölgelerde

işsizliğe yolaçabilcceğinden,

fabrikaların kirlenmeye yolaç-

masına karşın çevre gerekçesiyle

kapatılması mümkün degildir.

kKİT'ler:

Devlet teşebbüs-

çevre açısından önemli güçlükler

2. Bakanlar Kurulu'ndan başlayarak

deyletin bütün seviyelerinde eşgüdüm Ye

uyumun sağlanarak sürdürülebilir kalkı-

nma hedeflerine ulaşmada tüm kamu ku-

ruluşlarlDlDetkin Yeyerimli çalışmasının

sağlanması.

3. Uygulanan finans usullerine, hü-

kümetin yeterli fon bulma azmine Yeeko- .

nominin fon üretme kabiliyetine bağlı ola-

rak kamu ve ö7£1sektördeki çene yatırı-

mlarlDlDfinansmanı.

OECD Türkiye Çene Ra-

poru eğer yeterince ilgi çeker

ve tartışmaya açılabilirse üze-

rinde en çok tartışılması gere-

ken bölümleri yukarıda özet-

lemeye çalıştıklarlDlIz(br.

Yani .'sürdürülebilir kalkı-

nma" ilkesinin bütün yönle-

riyle ülkemizde uygulanabil-

me ortamını yaratmak, genel

politika, örgütlenme ve finansman.

Raporun genel yaklaşımının doğru ol-

duğu kanısındayım •.

Tabii bö)"'lebir raporda Türkiye'nin Ye

diğer güney ülkelerinin içinde bulunduğu

çene sorunlarında mzey ülkelerinin

payının itirafı bekleniiemezdi, ancak ge-

lişmiş ülkelerin şimdi bütün dünya için

böyle politika arayışı içinde olmaları da

ümitlenme sebebi sayılabilir.

ticaret açığı ve giderek artan dış

borçlar çevre yatırımları

için

ı:ıluslararası sermaye piyasasın-

dan ilave fon bulunmasını engel-

leyen önemli faktörlerdir.

~ İlpb.llk: Yüksek işsizlik,

düşük istihdam, çevre politikala-

rını etkilemektedir. Çevre politi-

kalarını kullanarak,

kaynakları

sürecinde" bulunduğudur. Türkiye bu sü-

reci yönetmek, hızlandırmak vekısaltmak

zorundadır. Bunun yöntemi de "sürdürüle-

bilir kalkınma"dır. Raporun önerdikleri

ise;

ı.

Deyletin, sürdürülebilir kalkınma

stratejisinin bir parçası olarak birtakım

kesin çevre politikası ilkelerini Yesomut

çene politikası hedeflerini resmen kabul

Yeilan etmesi,

hükümet ekonominin bütün yönleri ile il-

gilidir.. Bu merkezileşme, büyük ölçüde

ekonomik büyürneyi teşyik etmek Yeeko-

nomik altyapiyı sağlamak için tasar-

lanmış ise de kendi içinde sürdürülebilir

kalkınmayı temin etmek için y~terli değil-

dir."

Raporun doğru olarak ortaya koyduğu

yaklaşım; Türkiye'nin "çevre ile kalkı-

nmayı bağdaştınna problemi ile karşı

karıya olan hızlı Yedinamik bir değişme

Çevre ile

kalkmmayı

hn~Jnvh'/labümeli ·

UU5~ U

OJlZ

kuııanımında kirletici faaliyetle-

rin artmasına yolaçıyor. Denge-

siz bir büyüme yaşanıYQf. :

~D..

b.~lar:

Odemeler

dengesinin bozulması ve dış borç-

lar tüketim maııarı ithalatınm

muazzam bir artış göstermesi so-

nucu artmış ödemeler dengesi gi-

derek bozulmaya başlamıştır.Dış

GÜNEŞ GÜRSELER

Geçen ay yine konuyla doğrudan ilgile-

nenlerin dışında pek kimsenin ilgisini çek-

meyen bir önemli rapor yayınlandı.

Ekonomik İşbirliği y~Kalkınma Teşkilatı

(OECD) daha önce Isyeç, Japonya, Yeni

Zelanda, Yunanist=ın,Yugoslavya ve Fin-

landiya için yaptığı çevre politikalarına

ilişkin incelemenin yedincisini Türkiye

için yaptı.

Raporun Türkiye ıçın

yaptığı en önemli tespit, Tür-

kiye'ye özgün olarak belirlen-

mesi gereken çevre politi-

kasının, Türkiye'nin geniş

coğrafyası ve iklim özellikleri-

. nin gösterdiği farklılıklar dik-

kate alınarak hazırlanması

gereğidir.

Gerçekten de ülkemizin

coğrafya ve iklim özelliklerinin gösterdiği

önemli farklılıklar doğal kaynaklar Ye

çevre koşullarında büyük bir çeşitlilik ya-

ratmaktadır.

Çevre politikasIDda bu çeşitliliklerin

gözönünde tutulması vebölgeler arasIDda-

ki büyük farklılıklara göre bu politika-

ların uyarlanması gerekir.

Türkiye için bir diğer önemli tespit de;

"Türkiye oldukça.merkezi bir devlettir ve

gulanan raporda ekonominin

belli başlı göstergelerinin çevresel

etkileri şöyle değerlendirildi:

~ Büyü.e: Türkiye'de çok

yüksek bir iktisadi büyüme oranı

söz konusu. Ekonominin bütün

sektörlerinde görülen bu yüksek

büyüme oranı sonuçta ticaret, ta-

rım, ulaştırma ve enerji üretimi ve

ECD raporunda Türkiye' de çevrenin ekonomideki çarpıldığın kurbanı olduğu vurgulanıyor

arzetmektedir.

Bu teşebbüslerin

Çoğu eski, verimsiz ve çevreyi kir-

letici niteliktedir. Belediyeler, is-

tihdama bağlı nedenlerle merkezi

idare tarafından korunan bu te-

şebbüslerin çevre önlemlerine uy-

masını

sağlamakta güçlükle

karşılaşmaktadır.

~ Enerji: Eğilimler enerji

kuııanımında yoğunluk ve israf

oranlarının arttığını göstermek-

tedir. Enerji kullanımı verimsiz-

dir. Türkiye'nin üretim için kul-

landığı enerji miktarı

bütün

OECD ülkelerinden daha fazla-

dır. 1970-1988 yıııarı arasında

enerji gereksinim oranı Türkiye'-

de yüzde 61 düzeyinde artarken

aynı dönemde OECD ortalama-

sında yüzde 24.6 bir düşüş kayde-

dilmiştir. Türkiye'nin enerji ge-

reksiniminin yarısına yakını yüz-

de 44'ü ithalatla karşılandı-

ğından ve yakın gelecekte bu ge-

reksinimin hızla büyümesi bek-

lendiğinden enerji tasarrufu sağ-

layacak politikaların uygulan-

ması ve daha iyi uyarlanmış tek-

nolojilerin kuııanılması zorunlu

görülmektedir.

Böylece çevreye

büyük yarar sağlanmış olacaktır.

Türkiye'nin ormanıarı yakacak

odun için aşırı derecede kullanıl-

maktadır.

~ Ar~ ••

yuı:

Son 20 yılda

araç sayısındaki artış arabalar

için yüzde 1000, kamyonlar için

yüzde 300 olmak üzere diğer

OECD ülkelerinden çok daha

fazladır. Bunlara karşın yine de ,

Ispanya'da her bin kişiye düşen

yolcu taŞltı sayısı 29, Almanya'da

49 iken Türkiye'de bu sayı yüzde

3'tür ve nisbeten azdır.

ANKARA- OECD'nin Tür-

kiye'nin isteği üzerine hazırladığı

"Tuı ;~ıede çevre politikaları"

J:onulu rapor, Türk ekonomisin-

deki çarpıklık ve kötü durumun

çevre kaynaklarını olumsuz etki-

lediğini belirledi. Nüfus artış hızı,

göç hareketi, alt yapı eksiklikleri,

konut ve yeşil alan yetersizliği,

ödemeler dengesindeki

bozuk-

luklar, dış borçlar, işsizlik, KİT'-

ler, enerji ihtiyacı ve doğal kay-

nakları kuııanım yollarının ve

çok yüksek tutulan iktisadi büyü-

me oranının çevreyi kirletici faali-

yetleri arttırdığına dikkat çekildi.

OECD'nin raporunda ekono-

mik tahlillere yer verildi. Tür-

kiye'de ülke koşullarına özgü

çevre politikalarının,

bölgeler

arası koordinasyona ağırlık vere-

rek ve farklılıkları dikkate alarak

uygulartmasının yararlı olacağı

belirtilen raporda, Türk ekono-

misinin çevresel eleştirisi yapıldı.

Altyapı, ulaşım, konut, yeşil

alan, elektrik, su, kanalizasyon

sorunlarının giderek arttığı

VUf-

~ Türkiye'nin isteği

üzerine hazırlanan raporda

nüfus artış hızı, göç

hareketi, alt yapı

eksiklikleri, konut ve yeşil

alan yetersizliği, ödemeler

dengesindeki bozukluklar,

dış borçlar, işsizlik,

KıT' ler, enerji ihtiyacının

çevreyi kirletici faaliyetleri

arttırdığına dikkat çekildi.

: TUNCAY ÖZKAN