Bize Ulaşın: 0(282) 262 62 44
Güneş Gürseler
“Türk Tipi Başkanlık Sistemi” ile erkler ayrımı darmadağın edilirken bir yandan da sisteme siyasi ve idari sorumlulukları açıkça tanımlanmayan bir bakanlık uygulaması sokuldu. Parlamento dışından bakan azda olsa daha önce de atanıyordu. Ancak yasama organı, erkler ayrımı içinde yerini ve gücünü koruduğu, bakanlıklar da yürütme içinde kurumlaştıkları için bakanlar bugün olduğu gibi fiilen parti siyaseti yapmıyor, günlük siyasi tartışmalara katılmıyorlardı.
Parlamento dışından bakan atanması başka ülkelerde olduğu gibi kişilerin uzmanlıklarından yararlanma amacı ile yapılırdı. Bakanlar da bu niteliklerine uygun davranırlardı. Örneğin ABD’de “devlet sekreteri” olarak adlandırılırlar ve kendi alanlarında Başkan’ın danışmanı olarak çalışırlar, “kabine” danışmanlar kurulu işlevindedir. Güncel siyaseti ve polemikleri Başkan yürütür, bakanlar görevlerini yaparlar. Sadece dışişleri bakanı olarak görev yapan devlet sekreteri daha önde ve etkindir. Başkanlık sistemi içinde gücünü ve etkinliğini koruyup sürdüren yasama organı bakan atamalarında son sözü söyleyen onay makamıdır. Bugüne kadar dokuz bakan atamasını onaylamamış, onbeş atamayı onaylamayacağı anlaşılınca da başkanlar önerilerini geri çekmişlerdir.
Bizim sistemimizde bakanların yasama organı ile temasları ise parlamentodaki yeminleri ile sınırlıdır. Partisi ile bağı devam eden Cumhurbaşkanına karşı doğrudan sorumludurlar, siyasi ve idari sorumlulukları ise tam olarak açıklığa kavuşturulamamıştır.
Bu belirsizliğe karşın günümüzde kabine üyeleri partili milletvekili gibi davranmakta, polemiklere girmekte taşradaki gezilerinde partili belediyeleri ve iktidar partisi örgütlerini ziyaret ile yetinmektedir. Bu görüntü bakanlık memurlarını da etkilemekte onları örneği görülmemiş davranışlara itmektedir. Örneğin parlamento komisyonunda konuşan bakanlarını alkışlayabilmekte, destekleyici bildiriler yayınlayabilmektedirler.
Bu işlevde bakanlar yaratan, yürütme erkini yasama erkinden uzaklaştıran, iktidar milletvekillerini de bakanlık bürokratlarının hazırladığı metinlere imza koyup kanun teklifi olarak sunma görevi ile sınırlayan bu sistem, gecikilmeden gerçek erkler ayrımına dönüştürülmelidir.20.11.2019
