1058 / 1068
sağlamakla ödeviidir." hükmünü ve sağlık hakkını da içeren 49. madde çevre
korumasını da kapsayacak şekilde yorumlanmıştır.
1982 Anayasası ile başlayan ikinci dönemde yapılan düzenlemeler ise
dolaylı değil, doğrudan doğruya çevre korunması ve geliştirilmesine yönelik bir politika
ile yasalar ve yönetmelikler çıkarılmıştır. Bu yeni dönemde hazırlanan yasalara örnek
olarak; Çevre Kanunu, imar Kanunu, Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu,
Karayolları Trafik Kanunu, Türkiye Atom Enerjisi Kurumu Kanunu, Milli Parklar Kanunu,
Büyük Şehir Belediyeleri Kanunu, Turizmi Teşvik Kanunu, Maden Kanunu, Boğaziçi
Kanunu, Kıyı Kanunu, Çevre Bakanlığının Kuruluş ve Görevleri Hakkındaki Kanun
Hükmünde Kararname, Özel Çevre Koruma Kurumu Başkanlığı Kurulmasına Dair
Kanun Hükmünde Kararname gösterilebilir.
Çevre Yasası'nın değerlendirilmesine geçmeden önce Türk Medeni
Kanununun çevre sorunlarına yaklaşımına kısaca değinmek gerekir. Çünkü çevre
kirlenmesinin topluma ve kişilere verdiği zarar Medeni Hukuku ilgilendirmiş özel
yasalar çıkarılmadan önce Medeni Kanun içerisinde çözümler aranmıştır. Doğrudan
hükümler olmasa da "malikin sorumluluğu" ve "komşuluk hakkı" kavramları
çerçevesinde çevre sorunlarına çözüm aranmıştır. Yargıtay, bazı kararlarında bu
kavramları geniş yorumlayarak "çevre kirliliği" sorununu açıkça ortaya koymuştur.
Örneğin, Yargıtay 4 Hukuk Dairesi 15.4.1985 tarihli bir kararında; "iyi çevre ve yer
seçimi yapılmadan, kentlerin gelişme sahasında kurulan bir sanayi tesisinden oluşan
her türlü zararlara işletme sahibi katlanmak zorundadır. Bu zararlar, önceden
yapılacak çok iyi yer seçimi ve işıetme safhasında alınacak yeterli önlemlerle
azaıtılabilir,
zarar doğduktan sonra karşılanması
kaçınılmazdır." içtihadında
bulunmuştur.(17)
2872 SAYILI ÇEVRE YASASı:
11 Ağustos 1983 tarihli Çevre Yasası, yeni Anayasal dönem sonrasında
çevreye ilişkin hazırlanan bir dizi yasanın başında gelmekte ve Türk Hukukunda çevre
koruma başlığı altında modern anlamda ilk yasal düzenlemeyi oluşturmaktadır.
Yasa ilki yayımlanmasından on ay sonra olmak üzere 1984, 1990 ve
1991'de üç önemli değişiklik geçirmiştir. Geniş bir değişiklik tasarısı da yasalaşmayı
beklemektedir.
Çevre Yasasının amaç maddesi düzenlenirken amaçlar oldukça geniş
tutulmuştur. Birinci madde hükmüne göre Yasanın amacı:
a) bütün vatandaşların ortak varlığı olan çevrenin korunması,
iyileştirilmesi;
b) kırsal ve kentsel alanda arazinin ve doğal kaynakların en uygun şekilde
kullanılması ve korunması;
c) su, toprak ve hava kirlenmesinin önlenmesi;
d) ülkenin bitki ve hayvan varlığı ile doğal ve tarihsel zenginliklerinin
korunarak, bugünkü ve gelecek kuşakların sağlık, uygarlık ve yaşam düzeyinin
geliştirilmesi ve güvence altına alınması için yapılacak düzenlemeleri ve alınacak